آیات قران در رابطه باحجاب

سه آیه از آیات قرآن مجید به آیه حجاب مشهورند که در این میان آیه ۳۱ سوره نور مشهورتر است:

آیه ۵۹ سوره احزاب

یا أَیهَا النَّبِی قُل لِّأَزْوَاجِکَ وَ بَنَاتِکَ وَ نِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یدْنِینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَٰلِکَ أَدْنَیٰ أَن یعْرَفْنَ فَلَا یؤْذَینَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَّحیمًا ﴿۵۹﴾  (ترجمه: ای پیامبر، به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو: «پوشش‌های خود را بر خود فروتر گیرند. این برای آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند [به احتیاط] نزدیکتر است، و خدا آمرزنده مهربان است.)

با نزول این آیه، به همسران و دختران پیامبر(ص) و زنان با ایمان دستور داده شد خود را با جِلباب بپوشانند (یُدْنینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلابیبِهِنَّ) تا شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند. لغت‌شناسان و مفسران، برای جلباب معانی مختلفی ذکر کرده‌اند، از جمله: لباس فراگیر از سر تا پا مانند چادر، لباسی فراخ که زن روی لباس‌هایش می‌پوشد و تا قدمهایش را فرامی‌گیرد، ملحفه، مقنعه و سرپوشی که سر و روی زن را بپوشاند. حکم مذکور در آیه، این احتمال را که مراد از جلباب، لباس فراگیر (مانند چادر یا ملحفه) بوده است، تقویت می‌کند.

آیه ۵۳ سوره احزاب

وَ إِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَ‌اءِ حِجَابٍ ذَٰلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ  (ترجمه: و چون از زنان [پیامبر] چیزی خواستید از پشت پرده از آنان بخواهید؛ این برای دلهای شما و دلهای آنان پاکیزه‌تر است)

این آیه نیز به سبب ذکر واژه حجاب در آن، به «آیه حجاب» معروف است و حکم حجاب در آن به همسران پیامبر اختصاص داشته و دیگر زنان مسلمان را دربرنمی‌گرفت، ولی برخی فقیهان اهل سنت آیه را عام دانسته و حکم حجاب را شامل سایر زنان مسلمان نیز دانسته‌اند.

آیه ۳۱ سوره نور

وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِ‌هِنَّ وَ یحْفَظْنَ فُرُ‌وجَهُنَّ وَ لَایبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ لْیضْرِبْنَ بِخُمُرِ‌هِنَّ عَلَیٰ جُیوبِهِنَّ وَ لَایبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ... وَ لَایضْرِ‌بْنَ بِأَرْ‌جُلِهِنَّ لِیعْلَمَ مَا یخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اللهِ جَمِیعًا أَیهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۳۱﴾

و به زنان با ایمان بگو: «دیدگان خود را [از هر نامحرمی‌] فرو بندند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعاً از آن پیداست. و باید روسری خود را بر گردن خویش [فرو] اندازند، و زیورهایشان را جز برای شوهرانشان یا پدرانشان... آشکار نکنند؛ و پاهای خود را [به گونه‌ای به زمین‌] نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته می‌دارند معلوم گردد. ای مؤمنان، همگی [از مرد و زن‌] به درگاه خدا توبه کنید، امید که رستگار شوید.

خُمُر، جمعِ خِمار، به معنای مقنعه یا روسری زنان است. طبق گزارش‌های مفسران و اشارات حدیثی، زنان پیش از نزول این آیه روسری را از پشت گوش‌ها رد می‌کردند و آن را به پشت خود می‌انداختند، به طوری که گوش‌ها و گردن و گریبان آن‌ها نمایان بود. در این آیه به آن‌ها دستور داده شده است که روسری‌هایشان را به گونه‌ای بپوشند که گریبان و مقابل سینه آن‌ها را بپوشاند؛ یعنی، دو طرف آن را از راست و چپ به جلو آورند تا همه این قسمت‌ها پوشیده شود.در واقع، زنان موی سر خود را می‌پوشانده‌اند اما اینک آیه در مقام بیان حد پوشش، از لزوم پوشاندن گردن و سینه سخن گفته ولی از پوشاندن چهره سخنی به میان نیاورده است.

وجوب حجاب

نوشتار اصلی: حجاب

در جلد بیستم کتاب وسائل الشیعه فصل نکاح، بیش از صد روایت در وجوب حجاب و محدوده آن نقل شده است.^[۷] فقیهان شیعه و اهل سنت با توجه به آیات (به ویژه آیه ۳۱ سوره نور) و روایات، فتوا به وجوب حجاب داده‌اند.

منابع

• ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، ۱۴۱۰ق.
• شیخ انصاری، مرتضی، کتاب النکاح، محقق مجمع الفکر الاسلامی و کمیته تحقیق تراث شیخ اعظم، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، ۱۴۱۵ق.
• حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعة، محقق محمد رضا حسینی جلالی، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
• خوئی، سید ابوالقاسم، المبانی فی شرح العروة الوثقی: النکاح (تقریرات درس آیة الله خوئی)، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، ۱۴۲۶ق.
• سیفی‌ مازندرانی، علی اکبر، دلیل تحریرالوسیلة، تهران، مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی، ۱۳۷۵ش.
• طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۳ق.
• فاضل، محمد هادی، «بررسی لزوم و حدود حجاب در فقه اهل تسنن»، مجله مطالعات راهبردی زنان، ش۳۷، پاییز ۱۳۸۶ش.
• قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۶۴ش.
• مجلسی، محمد تقی، روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، محقق سید حسینی موسوی کرمانی و علی پناه اشتهاردی، قم، موسسه فرهنگی اسلامی پور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.
• مقدم، محمد بن احمد اسماعیل، ادلة الحجاب، اسکندریه، بی نا، ۱۴۲۵ق.
• نراقی، سید احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، قم، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام) لاحیاء التراث، ۱۴۲۹ق.